| |
El período embrionario (Las primeras 8 semanas)
Desarrollo embrionario: Las primeras 4 semanas
Capítulo 3 Fecundación
|
| |
| Biyolojik açıdan,
"insanın gelişimi
döllenme ile birlikte başlar,"
bu, bir kadın ile bir erkeğin
her birinin kendine ait olan
23 kromozomu
kendi üreme hücrelerini biraraya
getirerek birleştirmesidir.
Bir kadının üreme hücresine
yaygın olarak "yumurta" adı verilir
fakat doğru terim oosit'tir.
Aynı şekilde, bir erkeğin üreme hücresi
genellikle "sperm" olarak bilinir
fakat tercih edilen terim
spermatozoon'dur.
Bir oosit'in bir kadının
yumurtalığından ayrılmasının ardından
ovülasyon adı verilen süreç içinde,
bu oosit ile spermatozoon
yumurtalık tüplerinden
birinin içerisinde birleşirler.
Bu tüpler genellikle
Fallop tüpleri olarak bilinir.
Yumurtalık tüpleri
bir kadının yumurtalıklarını
onun rahmine ya da dölyatağına bağlar.
Bunun sonucunda oluşan tek hücreli
embriyoya zigot adı verilir,
bu ise "birleşik ya da birbirine bağlı"
anlamına gelmektedir.
|
Capítulo 4 ADN, división celular y factor temprano de embarazo
|
| |
| Zigota ait 46 kromozom
benzeri olmayan bir durumu,
yeni bir bireyin komple genetik
kopyasının ilk baskısını temsil eder.
Bu usta plan
DNA adı verilen birbirine sıkıca kenetli
moleküllerde yerleşik durumdadır.
Bunların içerdiği talimatlar
tüm vücudun gelişimine yöneliktir.
DNA molekülleri çift
sarmal olarak bilinen
birbirine sarılı bir çift merdiveni
andırmaktadır.
Bu merdivenin basamakları
molekül çiftlerinden ya da guanin,
sitozin, adenin ve timin
adı verilen bazlardan oluşur.
|
| Guanin çiftleri sadece sitozin ile,
adenin ise sadece timin ile eşleşir.
Her bir insan hücresinde
yaklaşık 3 milyar adet
bu baz çiftlerinden bulunur.
Tek bir hücrenin DNA'sında
o kadar çok bilgi bulunmaktadır ki
basılı kelimelerle ifade edilmesi halinde,
sadece her bir bazın
ilk harfinin sıralanması
1.5 milyondan fazla sayfalık bir
metin yazılmasını gerektirecektir!
Ucuca sıralandığında,
tek bir insan hücresindeki DNA
3 1/3 feet olarak
ya da 1 metre olarak ölçülmektedir.
|
| DNA'nın tümünü
çözmemiz mümkün olsaydı,
bir yetişkinin
100 trilyon hücresindeki DNA'lar
101 milyon km uzunluğundan
daha fazla mesafeye uzanırdı.
Bu mesafe dünyadan güneşe ve geriye
340 kez gidip gelecek kadar uzundur.
|
| Döllenmeyi izleyen
24 ile 30 saat arasında,
zigot ilk hücre bölünmesini tamamlar.
Mitoz adı verilen bu süreçte,
bir hücre ikiye, ikisi dörde
bölünür ve bu böyle devam eder.
|
| Döllenmenin başlamasından sonraki
24 ile 48 saat kadar bir süre içinde,
hamileliğin bir hormonun
saptanması ile teyidi mümkündür.
Bu hormon annenin kanında bulunan
"erken hamilelik faktörü"dür.
|
Capítulo 5 Etapas iniciales (mórula y blastocito) y células madre
|
| |
| Döllenmeyi takip eden
3 ya da 4 güne kadar,
embriyonun bölünen hücreleri
küreye benzer bir şekil alır
ve bu embriyoya morula adı verilir.
4 ya da 5 güne kadar, bu hücre
topunun içinde bir oyuk oluşur
ve embriyo bundan sonra
blastosist adını alır.
Blastosist içindeki hücrelere
iç hücre kütlesi adı verilir
ve bunlar baş, vücut ve diğer
yapıların oluşmasını sağlar.
Bu yapılar gelişen insan için hayatidir.
İç hücre kütlesinin içindeki hücrelere
embriyonik kök hücreler adı verilir
çünkü bunların
insan vücudunda bulunan
200'den fazla hücre türünün her birine
dönüşme kabiliyeti vardır.
|
Capítulo 6 1 a 1½ semanas: implantación y gonadotropina coriónica humana (GCH)
|
| Yumurtalık tüpünden aşağı
doğru indikten sonra,
erken embriyo kendisini
anne rahminin iç duvarına yerleştirir.
Bu sürece implantasyon adı verilir.
Döllenmeyi izleyen
gün 6'dan itibaren başlar.
Ve döllenmeden 10 ile 12 gün
ardından sona erer.
Büyüyen embriyodan oluşan hücreler
bir hormon üretmeye başlar.
Bu hormona human chorionic
gonadotropin ya da hCG adı verilir,
Bu madde çoğu hamilelik testinde
saptanan bir maddedir.
HCG annelik hormonlarını yönlendirir
böylece normal menstrüasyon
döngüsünü kesintiye uğratarak,
hamileliğin devamını sağlar.
|
Capítulo 7 La placenta y el cordón umbilical
|
| İmplantasyonun ardından,
blastosistin çeperi üzerindeki hücreler
plasenta adı verilen yapının
bir bölümünün oluşmasını sağlar.
Bu yapı annenin ve embriyonun
dolaşım sistemleri arasında
bir bağlantı işlevi görür.
Plasenta annenin vücudundaki
oksijeni, besinleri,
hormonları ve ilaçları
gelişen insana taşır;
tüm atıkları dışarı çıkarır;
ve anne kanının embriyo ve fetüsün
kanıyla karışmasını engeller.
Plasenta ayrıca hormon üretir
ve embriyo ile fetüsün vücut ısılarını
anneninkinin biraz üzerinde
muhafaza eder.
Plasenta gelişen insan ile iletişim kurar
bunu umblikal kordonun
damarları aracılığıyla gerçekleştirir.
Plasentanın yaşam
destekleme kapasitesi
modern hastanelerdeki yoğun bakım
üniteleri ile boy ölçüşebilmektedir.
|
Capítulo 8 Nutrición y protección
|
| |
| 1 haftaya kadar,
iç hücre kütlesindeki hücreler
iki tabaka oluşturur.
Bunlara hipoblast
ve epiblast adı verilir.
Hipoblast
yumurta kesesine dönüşür;
Bu kese
annenin besinlerini
erken embriyoya ulaştırdığı
yapılardan biridir.
Epiblast hücreleri ise
amnion denilen bir zar oluşturur,
bunun içinde embriyo
ve daha sonra fetüs
doğuma kadar gelişir.
|
Capítulo 9 2 a 4 semanas: capas germinales y formación de órganos
|
| |
| Yaklaşık 2 1/2 haftaya kadar,
epiblast
3 özel doku,
ya da germ tabakalarını şekillendirir.
Bu tabakalara ektoderm,
endoderm,
ve mezoderm adı verilir.
Ektoderm sayesinde
çeşitli yapılar
beyin,
omurga,
sinirler,
deri
tırnaklar,
ve saç oluşur.
Endoderm ise solunum
sisteminin iç tabakasını
ve sindirim kanalını oluşturur
ve çok önemli bazı organların
bir bölümünü meydana getirir,
karaciğer
ve pankreas gibi.
Mezoderm kalbi,
böbrekleri,
kemikleri,
kıkırdakları,
kasları,
kan hücrelerini,
ve diğer yapıları oluşturur.
|
| 3 hafta içinde
beyin 3 ana kısma ayrılır,
bunlar ön beyin,
orta beyin,
ve arka beyindir.
Solunum ve sindirim
sistemlerinin gelişimi
de sürmektedir.
|
| İlk kan hücrelerinin
yumurta kesesinde ortaya
çıkması ile birlikte,
embriyo içinde
kan damarları oluşur
ve tübüler kalp ortaya çıkar.
Hemen ardından,
hızla büyüyen kalp
kendi içinde bölünerek
ayrı odacıklar halinde
gelişmeye başlar.
Kalp atışları
döllenmeyi izleyen
3 hafta ve 1 gün sonra başlar.
Dolaşım sistemi
işlevsellik kazanan
ilk vücut sistemi ya da ilgili
organlar grubudur.
|
Capítulo 10 3 a 4 semanas: el plegamiento del embrión
|
| |
| 3 ve 4 hafta arasında,
vücut planı ortaya çıkar.
Zira bu dönemde beyin,
omurga,
ve embriyonun kalbi
yumurta kesesinin yanında
kolayca belirlenebilir.
Hızlı büyüme
nispeten düz olan embriyonun
kıvrılmasına neden olur.
Bu süreçte
yumurta kesesinin bir kısmı
sindirim sisteminin
dış tabakasına dahil olur
ve göğüs ile
karın boşluklarıda
gelişen insanda oluşur.
|
Este programa se distribuye en los Estados Unidos y Canadá por National Geographic y EHD.
[obtenga más información]
