| |
Capítulo 43 5 a 6 meses (20 a 24 semanas): responde al sonido; cabello y piel; edad de viabilidad
|
| |
| Brenda 24 javëve
kapakët e syve rihapen
dhe fetusi shfaq një reagim
të trembur si kapsitje sysh.
Ky reagim ndaj zhurmave
të papritura dhe të larta
zakonisht zhvillohet më
herët tek fetusi femër.
|
| Shumë studiuesë raportojnë se
ekspozimi ndaj zhurmës së lartë
mund të ndikojë për keq
në shëndetin e fetusit.
Pasoja të menjëhershme
përfshijnë ritëm të shpejtuar
për një kohë të gjatë të zemrës,
gëlltitje të tepërt nga fetusi dhe
ndryshime të menjëhershme të sjelljes.
Pasoja afat-gjata të mundshme
përfshijnë humbjen e dëgjimit.
|
| Ritmi i frymëmarrjes
së fetusit mund të rritet deri në
44 cikle frymëmarrje-frymënxjerrje
për minutë.
|
| Gjatë tremujorit të tretë të shtatzënisë,
rritja e shpejtë e trurit harxhon
më shumë se 50% të energjisë
të përdorur nga fetusi.
Pesha e trurit rritet
midis 400 dhe 500%.
|
| Brenda 26 javëve
sytë prodhojnë lotë.
Bebja e syrit reagon ndaj
dritës qysh mbas 27 javëve.
Ky reagim rregullon sasinë e dritës
që shkon në retinë gjatë gjithë jetës.
|
| Të gjithë komponentët e detyrueshëm
për ndjesinë funksionuese të
nuhatjes janë në gjendje pune.
Studimet e bebeve
të lindura para kohe
shfaqin aftësinë për të zbuluar aromat
qysh 26 javë mbas fekondimit.
Vendosja e një substance
të ëmbël në lëngun amniotik
shton ritmin e gëlltitjes nga fetusi.
Në të kundërtën,
gëlltitja në rënie nga fetusi
vjen mbas përdorimit
të një substance të hidhur.
Këto ndiqen shpesh nga shprehje
të ndryshuara të fytyrës.
|
| Nëpërmjet një serie të lëvizjeve
të këmbëve, të ngjashme me hapat,
të njëllojta me të ecurin,
fetusi kryen kapërdimje akrobatike.
|
| Fetusi paraqitet më pak i rrudhosur
me krijimin e depozitave
të tjera të dhjamit nën lëkurë.
Dhjami luan një rol jetësor
në ruajtjen e temperaturës së trupit
dhe në ruajtjen
e energjisë mbas lindjes.
|
Capítulo 44 7 a 8 meses (28 a 32 semanas): discriminación de sonidos, estados de comportamiento
|
| |
| Brenda 28 javëve,
fetusi mund ta bëjë dallimin
midis tingujve të lartë dhe të ulët.
|
| Brenda 30 javëve, lëvizjet e
frymëmarrjes janë më të zakonshme
dhe ndodhin 30 deri në 40%
të kohës tek një fetus i zakonshëm.
|
| Gjatë 4 muajve të fundit të shtatzënisë,
fetusi shfaq periudha
të aktivitetit të koordinuar
të ndërprera nga periudha pushimi.
Këto mënyra sjelljeje
reflektojnë kompleksitetin
gjithmonë në rritje
të sistemit nervor qendror.
|
Capítulo 45 Las extremidades y la piel
|
| |
| Brenda rreth 32 javëve,
alveolet e vërteta,
ose "hojëzat" e ajrit,
fillojnë të zhvillohen në mushkëri.
Ato do të vazhdojnë të formohen
deri në 8 vite mbas lindjes.
|
| Kur është 35 javë, fetusi mund
ta shtrëngojë dorën fort.
|
| Ekspozimi i fetusit ndaj
substancave të ndryshme
duket se ndikon në preferencat
e shijes mbas lindjes.
Për shembull, fetuset,
nënat e të cilëve përdorin anason,
një substancë që ka shije si të uzos,
treguan preferencë
për anason mbas lindjes.
Foshnjet që nuk ishin ekspozuar
ndaj saj, nuk e pëlqyen anasonin.
|
Capítulo 46 9 meses hasta el nacimiento (36 semanas hasta el nacimiento)
|
| |
| Fetusi është ai që e nxit lindjen
duke lëshuar sasi të mëdha të
një hormoni të quajtur estrogjen
dhe kështu fillon tranzicioni
nga një fetus në të porsalindur.
Lindja shoqërohet me tkurrje
të fuqishme të mitrës,
që rezultojnë në lindjen e fëmijës.
|
| Që nga fekondimi dhe deri
në lindje dhe më pas,
zhvillimi njerëzor është dinamik,
i vazhdueshëm dhe kompleks.
Zbulimet e reja rreth
këtij procesi magjepës
tregojnë gjithnjë e më shumë ndikimin
jetik që luan zhvillimi i fetusit
në shëndetin njeriut,
gjatë gjithë jetës së tij.
Ndërsa kuptimi ynë për zhvillimin
e hershëm njerëzor përparon,
po kështu përparon aftësia jonë
për të përmirësuar shëndetin -
|
Este programa se distribuye en los Estados Unidos y Canadá por National Geographic y EHD.
[obtenga más información]
