| |
El período embrionario (Las primeras 8 semanas)
Desarrollo embrionario: Las primeras 4 semanas
Capítulo 3 Fecundación
|
| |
| Z biologicznego punktu widzenia,
"rozwój człowieka
zaczyna się od zapłodnienia",
kiedy to kobieta i mężczyzna
połączą po 23 własne chromosomy,
dzięki zespoleniu
swoich komórek rozrodczych.
Komórkę rozrodczą kobiety
potocznie nazywa się "jajeczkiem",
lecz poprawna nazwa brzmi: oocyt.
Podobnie męską komórkę rozrodczą
popularnie nazywa się "spermą",
choć jej preferowana
nazwa brzmi: plemnik.
Po uwolnieniu oocytu z jajnika kobiety,
w procesie zwanym owulacją,
oocyt i plemnik łączą się
w jednej z trąbek macicznych,
zwanych jajowodami.
Jajowody łączą jajniki kobiety
z jej macicą, czyli łonem.
Powstały w ten sposób jednokomórkowy
zarodek nazywamy zygotą,
co znaczy "złączony" lub "połączony".
|
Capítulo 4 ADN, división celular y factor temprano de embarazo
|
| |
| 46 chromosomów zygoty
to niepowtarzalne pierwsze wydanie
kompletnego projektu
genetycznego nowego człowieka.
Ten plan generalny zawarty jest
w ściśle zwiniętych cząsteczkach,
zwanych DNA.
Zawierają one instrukcje rozwoju
całego organizmu.
Cząsteczki DNA przypominają
skręconą drabinę,
znaną jako podwójna helisa.
Szczeble drabiny
zbudowane są z par cząsteczek
albo baz, zwanych guaniną,
cytozyną, adeniną i tyminą.
|
| Guanina łączy się tylko z cytozyną,
a adenina z tyminą.
Każda komórka człowieka
zawiera ok. 3 miliardów takich par.
DNA pojedynczej komórki
zawiera tyle informacji,
że gdyby je zapisać,
wymieniając jedynie
pierwszą literę każdej bazy,
wymagałoby to
ponad 1,5 miliona stron tekstu!
Wyciągnięte na całą długość
DNA z pojedynczej komórki człowieka
osiąga długość 3 1/3 stopy,
czyli 1 metra.
|
| Gdyby rozwinąć całe DNA
w 100 bilionach komórek
dorosłego człowieka,
ciągnęłyby się one przez
100 miliardów kilometrów.
Jest to odległość z Ziemi
do Słońca i z powrotem
razy 340.
|
| Około 24 do 30 godzin po zapłodnieniu
w zygocie następuje
pierwszy podział komórki.
W procesie mitozy
jedna komórka dzieli się na dwie,
dwie na cztery itd.
|
| Już po upływie 24 do 48 godzin po
zapłodnieniu
można stwierdzić ciążę,
wykrywając hormon
zwany "czynnikiem wczesnej ciąży"
we krwi matki.
|
Capítulo 5 Etapas iniciales (mórula y blastocito) y células madre
|
| |
| Przed upływem 3 do 4 dni po zapłodnieniu
dzielące się komórki zarodka
przybierają kulisty kształt,
a zarodek jest wtedy nazywany morulą.
Przed upływem 4-5 dni w kuli komórek
tworzy się zagłębienie,
a ten zarodek nazywamy blastocystą.
Komórki wewnątrz blastocysty
to wewnętrzna strefa komórkowa,
z której powstaje głowa, ciało
i inne konstrukcje
ważne dla rozwijającego się człowieka.
Komórki w wewnętrznej
strefie komórkowej
nazywamy embrionalnymi
komórkami macierzystymi,
ponieważ każda ma zdolność
utworzenia ponad 200 rodzajów komórek
zawartych w ciele człowieka.
|
Capítulo 6 1 a 1½ semanas: implantación y gonadotropina coriónica humana (GCH)
|
| Po przebyciu jajowodu
zarodek zagnieżdża się
w wewnętrznej ścianie macicy matki.
Proces ten, zwany implantacją,
zaczyna się 6 dni,
a kończy - 10 do 12 dni
po zapłodnieniu.
Komórki rozwijającego się zarodka
zaczynają produkować hormon
zwany ludzką gonadotropiną
kosmówkową, czyli hCG,
substancję wykrywaną
przez większość testów ciążowych.
HCG powoduje, że hormony matki
przerywają naturalny cykl menstruacyjny,
pozwalając rozwijać się ciąży.
|
Capítulo 7 La placenta y el cordón umbilical
|
| Po implantacji
komórki na skraju blastocysty
dają początek części struktury
zwanej łożyskiem,
które służy jako łącznik pomiędzy
układami krążenia matki i zarodka.
Łożysko dostarcza matczyny tlen,
substancje odżywcze,
hormony i leki
rozwijającemu się człowiekowi;
usuwa wszystkie odpady;
i zapobiega mieszaniu się krwi matki
z krwią zarodka i płodu.
Łożysko wytwarza również hormony
i utrzymuje temperaturę zarodka i płodu
odrobinę powyżej temperatury matki.
Łożysko komunikuje się
z rozwijającym się człowiekiem
za pośrednictwem pępowiny.
Zdolności łożyska do podtrzymywania
życia dorównują tym,
jakie mają oddziały intensywnej opieki
w nowoczesnych szpitalach.
|
Capítulo 8 Nutrición y protección
|
| |
| Do końca 1. tygodnia
komórki wewnętrznej strefy komórkowej
tworzą dwie warstwy zwane:
hipoblastem
i epiblastem.
Hipoblast daje początek
pęcherzykowi żółtkowemu,
jednej ze struktur, przez które
matka przekazuje substancje odżywcze
wczesnej postaci embrionalnej.
Komórki epiblastu tworzą
membranę zwaną owodnią,
w której zarodek,
a następnie płód
rozwija się aż do narodzin.
|
Capítulo 9 2 a 4 semanas: capas germinales y formación de órganos
|
| |
| Przed upływem 2 1/2 tygodnia
epiblast utworzy już
3 wyspecjalizowane tkanki,
czyli listki zarodkowe,
zwane ektodermą,
entodermą,
i mezodermą.
Ektoderma daje początek
licznym narządom,
w tym mózgowi,
rdzeniowi kręgowemu,
nerwom,
skórze,
paznokciom
i włosom.
Entoderma wytwarza nabłonek
układu oddechowego
i przewodu pokarmowego;
tworzy także część ważnych organów,
takich jak wątroba
czy trzustka.
Z mezodermy powstaje serce,
nerki,
kości,
chrząstki,
mięśnie,
komórki krwi
oraz inne struktury.
|
| Do końca 3. tygodnia
mózg dzieli się na 3 podstawowe części,
zwane przodomózgowiem,
śródmózgowiem
i tyłomózgowiem.
Układ oddechowy
i trawienny
rozwijają się w tym
samym czasie.
|
| Kiedy pierwsze komórki krwi
pojawią się w pęcherzyku żółtkowym,
naczynia krwionośne
wytworzą się w całym zarodku,
powstanie też cewa sercowa.
Niemal natychmiast
szybko rosnące serce
zawija się
i zaczynają powstawać
osobne komory.
Serce zaczyna bić
3 tygodnie i 1 dzień
po zapłodnieniu.
Układ krążenia to pierwszy system
czy grupa pokrewnych organów,
który osiąga funkcjonalność.
|
Capítulo 10 3 a 4 semanas: el plegamiento del embrión
|
| |
| Pomiędzy końcem 3. i 4. tygodnia
pojawia się ogólny zarys ciała,
kiedy mózg,
rdzeń kręgowy
i serce zarodka
dają się łatwo zidentyfikować
przy pęcherzyku żółtkowym.
Szybki wzrost powoduje fałdowanie
stosunkowo płaskiego zarodka.
W procesie tym
część pęcherzyka żółtkowego
łączy się z nabłonkiem
układu trawiennego,
tworząc klatkę piersiową
i jamę brzuszną
rozwijającego się człowieka.
|
Este programa se distribuye en los Estados Unidos y Canadá por National Geographic y EHD.
[obtenga más información]
